Akran zorbalığı nedir? Akran zorbalığı nasıl önlenir?

Milli Eğitim Bakanlığı’nca (MEB) Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik ile akran zorbalığı ile siber zorbalık yapan öğrencilere disiplin süreci yapılacak.

AKRAN ZORBALIĞI NEDİR?

Akran zorbalığı, bir yahut bir küme çocuğun tıpkı yaş kümesindeki bir yahut birden fazla çocuğa, kasıtlı ve sistematik olarak ruhsal, fizikî ya da cinsel şiddet uygulamasıdır. Saldırganlık kendini şiddet yahut zorbalık halinde gösterebilir. Zorbalığı şiddetten ayıran en temel özellikler hedefe yönelik olması, süreklilik ve güç dengesizliğin varlığıdır! Akran zorbalığı, fizikî olarak daha büyük, güçlü, baskın, ün salmış birisinin yahut kümenin sistematik bir biçimde gücü berbata kullanarak kendilerinden daha küçük yahut güçsüz birisini, emelli ve daima olarak incitmesi, hırpalaması ya da rahatsız etmesi ile sonuçlanan bir saldırganlık çeşididir. Zorbalığın temelinde karşı tarafa egemenlik kurma ve korkutma dileği yatmaktadır. Zorbalıkta, karşı tarafa yönelik bir tehdide reaksiyon olmaksızın süreklilik arz eden ve ortada bir güç dengesizliğinin olduğu gayeli bir saldırganlık halidir. Genelde akranlardan ilgi görmek, istenileni elde etmek, güçlü hissetmek ve onu göstermek, karşındakini denetim etmek ve egemenlik sağlamak üzere çıkar gayeli bir saldırganlık kelam mevzusudur.

AKRAN ZORBALIĞI ÖRNEKLERİ

Zorbalık kendini fizikî, sözel, siber, dolaylı ve cinsel taarruz olarak gösterebilir. Fizikî zorbalık vurma, sarsma, düşürme, eşyalarını alma yahut ziyan verme, itme, çekme, tükürme, ısırma ve gibisi biçimlerde görülürken kelamlı zorbalık isim takma, kızdırma, alay etme, sataşma, dalga geçme, küçük düşürme, küfür etme, iftira atma, karşı tarafın cinsiyeti yahut fizikî özellikleri hakkında yorum yapma biçimlerinde ortaya çıkıyor. Siber zorbalık cep telefona rahatsız edici bildiriler ve mail göndermek, sohbet programlarını (Whatsapp, Facebook Messenger, Telegram vs.) yahut toplumsal irtibat araçlarını (İnstagram, Facebook vs.) kullanarak rahatsız etmek ve habersiz bir biçimde onun ismini ve fotoğraflarını kullanarak uygunsuz web sayfası hazırlamak üzere davranışlar olarak görülebilir. Zorbalık ayrıyeten dolaylı yollardan da uygulanabiliyor. Mağdurları karşılarına almadan onları incitmek için haklarında dedikodular yayma, gururunu kırma, rezil etme, olumsuz hallerde taklit etme, yalnızlaştırma, görmemezlikten gelme, gerisinden çekiştirme, günah keçisi yapma, başka akranlarının haklarında makûs düşünmelerini sağlama üzere davranışlar kelam konusu olabiliyor. Cinsel zorbalık, karşı tarafı cinsellik ile ilgili davranışlarda bulunmaya zorlama, cinsel gayeli kullanma, dokunma, öpme üzere davranışlarla uygulanabiliyor.

AKRAN ZORBALIĞI NASIL ÖNLENİR?

Psikoeğitim çerçevesinde ailelerin, toplumsal çalışanların, aile tabipleri ve öteki sıhhat çalışanlarının, öğretmenlerin, okullarda çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitilmesi, kuşkulu durumların tanınması için gerekli bilgilerin paylaşılması, tedbirlerin alınması, aile içindeki dinamiklerin incelenmesi ve varsa ruhsal hastalıkların tedavisinin sağlanması, hem kurbanın hem de zorbanın ruhsal dayanak ve terapi programlarına alınmaları ve varsa psikiyatrik durumların medikal tedavisi, duruma şahitlik eden akranlarının eğitilmesi ve bu mevzuda neler yapabilecekleri hakkında seçeneklerin anlatılması, hukuk sistemi açısından incelenmesi ve gerekli adımların atılması üzere çok istikametli bir uğraş gerektirmektedir.

EĞİTİMCİLER AKRAN ZORBALIĞINI ÖNLEMEK İÇİN NE YAPMALI?

MEB’in öğretmenler için hazırladığı çalışmada şu tekliflere yer verildi:

Zorbalığı önleyebilmek için yapılması gereken en değerli ?ey; okulda çalı?an tüm çalışana ve öğrencilere “Zorbalık” kavramının ne olduğunu anlatmaktır.

Okul çalı?anlarının katıldığı toplantılarda zorbalığı önlemede kullanılacak usullerle ilgili kararlar alınmalı ve besbelli kurallar ortaya konmalıdır.Zorbalığı önleyici çalı?malarda okulun bulunduğu bölgenin kültürel özelliği dikkate alınmalıdır.

Okullarda zorbalığın yaygınlığını ve riskli kümeleri, belirleyebilmek için sınıflarda çe?itli tanıma tekniklerinden test, anket vb. yararlanılmalıdır.

Zorbalığın var olduğu bilinen okullarda öğretmenler, öğrencilerin geride?lık ili?kilerini tanımalı ve akran danı?manlığı üzere zorbalığı azaltıcı faaliyetlerde bulunmalıdırlar.

Zorba öğrenciler öfkelerini dı?a vurarak saldırganla?abilmektedir. Öğrencilere öfkelerini denetim etmeye yönelik teknikler öğretilmelidir.

Çocuklarının zorbaca davranı?lar sergilediğini öğrenen aileler, çocuklarını cezalandırma yoluna gideceklerdir. Eğitimciler, bunun düzgün bir sorun çözme hüneri olmadığı noktasında aileyi bilgilendirmelidir.

Okullarda ya? olarak daha büyük olan öğrenciler zorbalığa maruz kalan kendilerinden daha küçük öğrencilere takviye olma istikametinde cesaretlendirilmelidir.

Akran arabuluculuğu faaliyetleri okullarda geli?tirilmelidir.

ÇOCUKLAR NEDEN ZORBALIK DAVRANI?LARI SERGİLERLER?

-Ailesel nedenler

-Sosyal marifetlerde ve mesaj?im hünerlerinde yetersizlik

-Öfke, hüzün üzere güçlü hislerle ba? edememe

-Dürtüsellik

-Okula ili?kin nedenler